در دنیای امروز کسبوکار، شناخت دقیق از داراییها و چگونگی ارزش گذاری آنها (ارزش گذاری دارایی های مشهود و نامشهود)، کلید موفقیت و پایداری اقتصادی هر شرکتی است. داراییهای یک شرکت به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: مشهود و نامشهود. هر کدام از این دستهها ویژگیها و خصوصیات منحصر به فردی دارند که در ارزش گذاری آنها تأثیرگذار است. با توجه به اهمیت روزافزون داراییهای نامشهود، بهویژه در صنایع مبتنی بر دانش و فناوری، درک تفاوتهای این دو دسته دارایی بیش از پیش مهم است. در این مقاله، بهطور دقیق به تفاوتهای کلیدی ارزش گذاری داراییهای مشهود و نامشهود خواهیم پرداخت. خواهیم پرداخت.
تعریف داراییهای مشهود و نامشهود
داراییهای مشهود به داراییهایی اطلاق میشود که قابلیت لمس و مشاهده فیزیکی دارند. این داراییها، مانند ساختمانها، ماشینآلات، تجهیزات و موجودی انبار، ماهیت فیزیکی دارند و میتوان بهراحتی آنها را ارزیابی و در ترازنامه ثبت کرد. داراییهای مشهود به طور کلی به دلیل فیزیکی بودن، دارای ویژگیهای ملموس و استانداردی هستند که ارزیابی آنها را نسبتاً سادهتر میکند.
در مقابل، داراییهای نامشهود داراییهایی هستند که ماهیت فیزیکی ندارند اما ارزش اقتصادی فوقالعادهای ایجاد میکنند. این دسته شامل عناصری مانند برندها، حق مالکیت فکری (پتنتها، کپیرایتها و علائم تجاری)، ارتباطات مشتریان و دانش فنی است. داراییهای نامشهود به دلیل نداشتن ماهیت فیزیکی، چالشهایی برای ارزیابی ایجاد میکنند و معمولاً به روشهای پیچیدهتر و چندوجهی نیاز دارند.
ارزش گذاری دارایی های مشهود و نامشهود: تفاوت بین آنها
ارزش گذاری دارایی های مشهود و نامشهود دو رویکرد متفاوت در ارزیابی و اندازهگیری ارزش داراییها هستند که به دلیل ماهیت متفاوت این داراییها، روشها و چالشهای مختلفی دارند. در ادامه به تفاوتهای اصلی آنها میپردازیم:
ماهیت داراییها
- داراییهای مشهود: داراییهایی هستند که دارای وجود فیزیکی و قابل مشاهده هستند، مانند ساختمانها، ماشینآلات، زمین و تجهیزات. این داراییها به راحتی قابل لمس و شناسایی هستند.
- داراییهای نامشهود: این داراییها فاقد وجود فیزیکی هستند و بیشتر به صورت حقوق مالکیت فکری، شهرت شرکت، برند، تکنولوژی، دانش فنی و دیگر منابع غیرمادی شناخته میشوند.
روشهای ارزش گذاری دارایی های مشهود و نامشهود
- داراییهای مشهود: این داراییها اغلب با استفاده از روشهای مبتنی بر هزینه (مثل قیمت خرید، هزینه استهلاک، هزینه بازسازی) یا بازار (ارزش بازار در مقایسه با داراییهای مشابه) ارزیابی میشوند. چون این داراییها معمولاً بازار مشخص و استانداردی دارند، به راحتی میتوان ارزش فعلی آنها را تخمین زد.
- داراییهای نامشهود: ارزش گذاری این داراییها به دلیل عدم وجود بازار مشخص برای برخی از آنها پیچیدهتر است. روشهای مختلفی برای ارزش گذاری داراییهای نامشهود وجود دارد، از جمله روشهای جریان نقدی تنزیلشده (DCF)، روشهای نسبی (مانند مقایسه با شرکتهای مشابه)، و روشهای کیفی یا شهودی که به تجربیات متخصصان متکی است.
دشواری در اندازهگیری
- داراییهای مشهود: ارزش گذاری داراییهای مشهود به طور کلی سادهتر است زیرا این داراییها اطلاعات قابل مشاهده و قابل اندازهگیری دارند. عواملی مانند استهلاک و شرایط بازار به راحتی در نظر گرفته میشوند.
- داراییهای نامشهود: به دلیل ماهیت ناملموس این داراییها، ارزش گذاری آنها چالشبرانگیز است. برای مثال، ارزش یک برند یا تکنولوژی جدید ممکن است به عوامل ذهنی مانند ادراک مشتریان یا پتانسیل نوآوری آن بستگی داشته باشد که اندازهگیری دقیق آنها دشوار است.
عوامل تأثیرگذار بر ارزش
- داراییهای مشهود: ارزش این داراییها بیشتر به شرایط فیزیکی، طول عمر، مکان جغرافیایی و شرایط بازار بستگی دارد. برای مثال، ارزش یک ساختمان به موقعیت مکانی و وضعیت فیزیکی آن وابسته است.
- داراییهای نامشهود: ارزش این داراییها بیشتر به عواملی مانند شهرت شرکت، استراتژی کسبوکار، حق ثبت اختراع و توانایی ایجاد درآمد در آینده بستگی دارد. بهطور مثال، یک برند قدرتمند ممکن است از توانایی جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان قدیمی بهرهمند شود.
کاربرد در سرمایهگذاری و گزارشگری مالی
- داراییهای مشهود: به دلیل قابل اعتماد بودن اطلاعات، این داراییها معمولاً در ترازنامه شرکتها به صورت دقیقتر و معتبرتر گزارش میشوند و در تحلیلهای سرمایهگذاری به عنوان یک فاکتور مهم در نظر گرفته میشوند.
- داراییهای نامشهود: در بسیاری از موارد، داراییهای نامشهود به طور کامل در ترازنامه شرکتها لحاظ نمیشوند، زیرا ارزش گذاری دقیق آنها سخت است. این موضوع میتواند باعث شود که ارزش واقعی شرکت در گزارشهای مالی بهدرستی منعکس نشود.
استهلاک و کاهش ارزش
- داراییهای مشهود: این داراییها به مرور زمان مستهلک میشوند و کاهش ارزش آنها در طول زمان به راحتی قابل محاسبه است.
- داراییهای نامشهود: استهلاک یا کاهش ارزش داراییهای نامشهود پیچیدهتر است و ممکن است به رویدادهای خاصی مانند از دست دادن اعتبار یا تغییرات بازار وابسته باشد. در نتیجه ارزش گذاری آنها بسیار پیچیده تر است.
نتیجهگیری
در پایان، میتوان گفت که تفاوتهای میان ارزش گذاری دارایی های مشهود و نامشهود نه تنها از منظر ماهیت فیزیکی آنها بلکه از لحاظ روشهای ارزیابی، نقش آنها در کسبوکار و تاثیرات آنها بر ارزش کلی شرکت، بسیار قابل توجه است. در حالی که داراییهای مشهود بر اساس معیارهای استاندارد و ملموس ارزیابی میشوند، داراییهای نامشهود نیاز به تحلیلهای پیچیدهتری دارند و تاثیر بیشتری بر مزیت رقابتی و رشد بلندمدت شرکتها دارند. شناخت دقیق این تفاوتها به شرکتها کمک میکند تا به بهترین نحو ممکن از هر دو دسته داراییها بهرهبرداری کنند.